Σχετικά με το έργο
Το Corpus Nummorum Online είναι μια διαδικτυακή πύλη, αφιερωμένη στα αρχαία
νομίσματα τεσσάρων ιστορικών περιοχών: της Κάτω Mοισίας, της Θράκης, της Μυσίας και
της Τρωάδας στη Μικρά Ασιά. Πρόκειται για ένα πιλοτικό πρόγραμμα καταγραφής της
αρχαίας ελληνικής νομισματοκοπίας ανά περιοχή και νομισματοκοπεία, που έχει ως στόχο
την έρευνα και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ερευνητική βάση δεδομένων βασίζεται κυρίως στη νομισματική συλλογή του
Münzkabinett του Βερολίνου, η οποία περιλαμβάνει νομίσματα από περίπου 104
νομισματοκοπεία των προαναφερθεισών περιοχών, αλλά και στην εκτεταμένη συλλογή
γύψινων εκμαγείων της Ακαδημίας Επιστημών και Ανθρωπιστικών Σπουδών
Βερολίνου-Βραδεμβούργου (BBAW), η οποία αποτελείται από νομίσματα που βρίσκονται διάσπαρτα σε
διάφορες συλλογές ανά τον κόσμο. Η νομισματική βάση οργανώθηκε έτσι ώστε να
εμπλουτίζεται διαρκώς με περαιτέρω ψηφιακό νομισματικό υλικό από καταλόγους μουσείων
και άλλες συλλογές. Σύμφωνα με την έννοια της δημόσιας επιστήμης (public science), ο
ιστότοπος παρέχει τη δυνατότητα επέκτασης της βάσης δεδομένων μέσω της καταγραφής
νομισμάτων από εξωτερικούς χρήστες.
Η διαδικτυακή πύλη καθιστά δυνατή την επιστημονική ταξινόμηση μεμονωμένων
νομισμάτων στις αντίστοιχες σφραγίδες κοπή τους, καθώς και την ομαδοποίησή τους σε
νομισματοκοπεία και τύπους . Εφόσον χρειαστεί, οι τύποι μπορούν επίσης να υποδιαιρεθούν
ή να τοποθετηθούν σε ευρύτερες ομάδες, όπως εκδόσεις ή σειρές.
Όλα τα νομίσματα περιγράφονται επιστημονικά στα γερμανικά και στα αγγλικά. Για την
περιγραφή τόσο των τύπων όσο και των μεμονωμένων νομισμάτων έχουν αναπτυχθεί ενιαία
κριτήρια (βλ. τις κατευθυντήριες οδηγίες περιγραφής χρησιμοποιώντας το κουμπί
«Βοήθεια»). Η πύλη αναπτύσσεται σε στενή συνεργασία με άλλες διεθνείς πρωτοβουλίες
τυπολογικού χαρακτήρα παρουσίασης ελληνικών νομισμάτων στον Σημασιολογικό Ιστό
(Semantic Web), υπό την αιγίδα του Διεθνούς Νομισματικού Συμβουλίου
(https://www.greekcoinage.org/).
Όλα τα σχετικά πεδία στη διαδικτυακή βάση συνδέονται με σταθερούς Ενιαίους Εντοπιστές Πόρων (URI)
όπως αυτοί αναπτύχθηκαν στο (http://nomisma.org).
Η ερευνητική πύλη είναι μια συλλογική προσπάθεια τριών φορεών: της ΒΒΑW, του
Münzkabinett των Κρατικών Μουσείων του Βερολίνου και του Big Data Lab του
Πανεπιστημίου Goethe της Φρανκφούρτης. Η μέχρι τώρα χρηματοδότησή της προέρχεται
από διαφορετικές πηγές εξωτερικής επιχορήγησης, γεγονός που εξηγεί τις οποιεσδήποτε
διαφορές στην επεξεργασία και το εύρος κάλυψης των δεδομένων ανά περιοχή. Ωστόσο ο
γενικός στόχος του έργου παραμένει ένας και είναι η δημιουργία καταλόγων για την
εικονογραφική τυπολογία της κάθε κοπής.
Θράκη
Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου χρηματοδότησης του έργου (Ιανουάριος 2013-
Δεκέμβριος 2016) από τη Γερμανική Eρευνητική Κοινότητα στο πλαίσιο του διαγωνισμού
«Καταγραφή και ψηφιοποίηση αντικειμένων που σχετίζονται με επιστημονικές συλλογές»
σαρώθηκαν παραπάνω από 26.000 γύψινα εκμαγεία θρακικών νομισμάτων (περίπου 14.000
νομίσματα) από διάφορες συλλογές και καταχωρήθηκαν επιπλέον 3.600 θρακικά νομίσματα
από τη συλλογή του Münzkabinett Berlin. Τα τελευταία δημοσιεύτηκαν και στον διαδραστικό
κατάλογο του Münzkabinett Berlin (https://ikmk.smb.museum/home?lang=en).
Ο ιστότοπος www.corpus-nummorum.eu δημιουργήθηκε προκειμένου να επιτευχθεί η ταύτιση και
ταξινόμηση των θρακικών νομισμάτων. Η πρώτη φάση χρηματοδότησης οδήγησε στην
περιγραφή περισσότερων από 7.000 νομισμάτων και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις
καταγράφηκαν και οι σγραγίδες που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή τους.
Από το 2017 και χάρη στην ανανέωση της χρηματοδότησης στο πλαίσιο της προκήρυξης
«Ερευνητικά δεδομένα στην πράξη» (στο πλαίσιο του προγράμματος LIS «Υποδομές
Πληροφοριών για ερευνητικά δεδομένα»), στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η δημιουργία
εικονογραφικών τύπων των νομισμάτων της Θράκης. Για το σκοπό αυτό, εκτός από τα ήδη
καταγεγραμμένα στη βάση μας θρακικά νομίσματα, αναζητούμε και νέους τύπους
νομισμάτων, οι οποίοι βρίσκονται σε όλες τις προσβάσιμες συλλογές επιτρέποντας έτσι τη
δημιουργία ενός περιεκτικού ηλεκτρονικού καταλόγου τύπων που θα χρησιμεύσει ως
εργαλείο ταύτισης και έρευνας της θρακικής τυπολογίας.
Κάτω Μοισία, Μυσία και Τρωάδα
Το έργο «Corpus Nummorum Online - τα αρχαία ελληνικά νομίσματα της Κάτω Μοισίας, της Μυσίας, και της Τρωάδας», που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2018 και χρηματοδοτείται από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας στο πλαίσιο του διαγωνισμού «Προώθηση της Έρευνας και Αναπτυξιακά Έργα για την ψηφιοποίηση αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς- eHeritage (Πρόσκληση 1197)» επικεντρώνεται κυρίως στην ψηφιοποίηση της συλλογής νομισμάτων του Münzkabinett Berlin και των γύψινων εκμαγείων της BBAW (συνολικά 23.500 νομίσματα). Για τη δημιουργία καταλόγων τυπολογίας των συγκεκριμένων περιοχών, το υπάρχον υλικό δομείται κατά τύπους, στους οποίους μπορούν να αποδοθούν μεμονωμένα νομίσματα. Τα νομίσματα παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την προέλευσή τους και τα μετρολογικά τους δεδομένα και συνοδεύονται από τυποποιημένες περιγραφές των εικόνων τους καθώς και τις αντίστοιχες επιγραφές. Έτσι προκύπτει ένα σημαντικό θεμέλιο για τους καταλόγους τύπων των παραπάνω περιοχών, οι οποίοι φυσικά θα πρέπει να συμπληρώνονται με νέο υλικό. Η διαρκής ενημέρωση των καταλόγων επιτυγχάνεται με την εισαγωγή και ταξινόμηση περισσοτέρων νομισμάτων και από άλλες συλλογές. Επιπλέον, κάθε εγγεγραμμένος χρήστης μπορεί να ανεβάσει τα δικά του νομίσματα, καθιστώντας τα διαθέσιμα για ερευνητικούς σκοπούς.
Σύνοψη
Ενώ για τη Θράκη λαμβάνουμε υπόψιν μας όλα τα διαθέσιμα θρακικά νομίσματα, για τις
περιοχές της Κάτω Μοισίας, της Μυσίας και της Τρωάδας, επικεντρωνόμαστε πρωτίστως στο
υλικό των συλλογών του Βερολίνου. Η συνεπής χρήση των Linked Open Data και η χρήση
URI επιτρέπουν την εύκολη ανταλλαγή δεδομένων με άλλες συλλογές.
Η αναζήτηση στον ιστότοπο μπορεί να γίνει είτε μέσω της κεντρικής σελίδας, είτε στις
υποσελίδες της κάθε περιοχής. Για περαιτέρω ερωτήματα μπορείτε να ανατρέξετε στο τελικό σημείο SPARQL:
https://www.corpus-nummorum.eu/sparql/
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους οργανισμούς χρηματοδότησής
μας, τα θεσμικά μας όργανα και όλους τους συντελεστές για τη βοήθεια, τη στήριξη και τη συνεργασία τους.